Hi lezer, 👋

Laat ik beginnen met de ‘pol(l)s’ van de lezer. Een vraag aan jou:

I, for one, ben ondertussen behoorlijk moe, moet ik toegeven. En dan vooral moe van het hijgerige ‘this changes everything’ soort.

Je kunt je Linkedinfeed niet checken, geen YouTube-video kijken of de kop van een opiniestuk lezen of er is wel de kans dat een witte man - zo een als ik ;-) doemdenkt (nog bedankt voor het woord, Mr. de Bie), een pauze-knop wil of juist jubelt over de Prometheïsche breakthrough van AI. (Die pauze-knop vind ik overigens onzinnig en onuitvoerbaar als idee maar als signaal wel belangrijk en betekenisvol.)

Leren we dan werkelijk alleen van de geschiedenis dat we niks van de geschiedenis leren?!

Dit jaar behoor je te zeggen dat ‘alles AI is’ of zal worden.
Net als tien jaar geleden ineens alles big data was, ieder bedrijf een mediabedrijf werd en software nog steeds the world aan het eaten is, zijn de afgelopen drie maanden zo’n beetje alle nieuwsbrieven veranderd in AI-nieuwsbrieven; of ze nu gaan over design, marketing, HR, kunst of journalistiek.

Na 18 miljoen bondscoaches en evenzoveel virologen bereid ik je bij deze voor op 18 miljoen AI-duiders. 🙀

Maar moe dus.
Moe van AI. Jij en ik zijn niet de enigen. Experts zien die moeheid ook wel als het gevolg van ambivalentie jegens AI: gelijktijdig conflicterende gevoelens. Herken er meer van in het artikel Awe, anxiety & AI.

In deze brief geef ik je zeven zaken om je mee gerust te stellen:

1. Modellen worden representatiever

2. De Gartner Hype Cycle is met ons, de vermoeiden.

3. Media ‘experimenteren behoedzaam’

4. AI-eitjes spreiden over verschillende mandjes

5. AI-kunst wordt door mensen als inferieur gezien

6. Scheppende professionals weren zich tegen Big AI.

7. Data-arm of slecht digitaliseerbaar werk ontkomt aan AI-synthese

NIET: De laatste ontwikkelingen duiden
Sinds dit jaar verschijnt Super Vision niet wekelijks, maar maandelijks. Dat geeft meer afstand en meer grip. En daarom, mijn beste lezer, ga ik je in deze brief dan ook NIETS vertellen over hoe ChatGPT nu al van nut is voor duizenden bedrijven; hoe zowel Microsoft als Google allerlei AI-addons voor hun Office c.q. Workspace-software uitrollen. Niets over hoe het zeer gesloten bedrijf OpenAI API’s, plug-ins en platforms bouwt.

Ik ga je ook niets vertellen over de volgende generatie AI-modellen genaamd Multimodal LLM’s (AI-toepassingen die o.a. ook plaatjes begrijpen) zoals Meta’s LLaMa, Microsoft’s Kosmos-1, OpenAI’s GPT-4 en Google’s PaLM.

Verder ga ik deze editie aan ontwerpers niets extra’s vertellen over Adobe’s nieuwste AI snufjes genaamd Firefly. En videomakers lezen niets nieuws over Runway Gen-1 (video-to-video) en Gen-2 (text-to-video) of MidJourney 5.0.

Maar hey, klik vooral op bovenstaande links als je toch/nog een keer op de hypetrain wil.

WEL: Zeven Geruststellingen
De afgelopen maand bezocht en sprak ik diverse mensen die met AI werken: journalisten, academici, ontwerpers en illustratoren; ze komen uit Groningen, Zwolle, Utrecht, Arnhem en Antwerpen. Mede door wat ik bij hen zag en van hen leerde, stelde me gerust. Dat deel ik met deze brief.

Veel AI-comfort gewenst deze zaterdagochtend. ⏱️ Leestijd: 15 minuten.

Laurens, auteur van The Art of AI

_{Als je de volgende link gebruikt ontvang ik een kleine commissie.}

Steeds vaker gebruik ik schrijven.ai om koppen te genereren, geinterviewden te parafraseren of ingewikkelde stukken wat te herschrijven. Je kunt nog veel meer met dit Nederlandse AI-product. Probeer het zelf eens:
👉🏽 www.schrijven.ai

De Zeven geruststellingen

Geruststelling 1:
Modellen worden representatiever

Er zijn veel mensen en organisaties bezig om ons denken over en werken aan AI in een inclusievere richting te bewegen. Dat is belangrijk omdat de meeste ‘eerlijke AI’-trajecten erg techno-centrisch van aard zijn. Ze richten zich op technische problemen die voornamelijk technisch op te lossen zijn. Denk aan transparantie, fairness en navolgbaarheid (accountability).

Maar het is juist het cultureel rijke, diverse, inclusieve denken en experimenteren dat de sociaal-maatschappelijke impact van AI beter adresseert. Een van de oorzaken geeft onderzoeker Federico Biancho van Stanford in dit interview met The Algorithm, nieuwsbrief van het MIT:

‘These [AI-]models are built by American companies and trained on North American data, and thus when they’re asked to generate even mundane everyday items, from doors to houses, they create objects that look American‘.

Hier een aantal initiatieven die (de kennis over) dit soort onvolledige, eenzijdige en beperkte modellen en AI-toepassingen proberen te verbeteren:

1. Check de tool FairDiffusionExplorer van Hugging Face. Gebouwd ‘to attenuate biases after the deployment of generative text-to-image models. Specifically, we demonstrate shifting a bias, based on human instructions, in any direction yielding arbitrarily new proportions for, e.g., identity groups/

2. Missjourney.ai - Mooi awareness-project over de beeldvorming van vrouwen online, gemaakt door TEDxAms Women, powered by bureau ACE. Ontstaan na de constatering dat generatieve AI in minder dan 20% van de gevallen een vrouw toont als je om een ‘professional’ vraagt.
   

3. Een grote coalitie binnen de Amerikaanse muziek- en entertainmentindustrie heeft zeven principes opgesteld rondom AI en creativiteit:
   How Should Artists Face AI? Entertainment Industry Coalition Releases 7 Principles to Support ‘Human Creativity

   Geen grote verrassingen, maar interessant is Principle 5:

   
   ‘Copyright protection exists to help incentivize and reward human creativity, skill, labor, and judgment -not output solely created and generated by machines.
   
   Human creators, whether they use traditional tools or express their creativity using computers, are the foundation of the creative industries and we must ensure that human creators are paid for their work.’
   

4. Last but not least: de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC) verschafte onlangs duidelijkheid richting adverteerders. Het stuk opent prikkelend:
   
   ‘You may have heard of simulation theory, the notion that nothing is real and we’re all part of a giant computer program. Let’s assume at least for the length of this blog post that this notion is untrue. Nonetheless, we may be heading for a future in which a substantial portion of what we see, hear, and read is a computer-generated simulation. We always keep it real here at the FTC, but what happens when none of us can tell real from fake?’
   
   Vervolgens is de FTC heel helder in wat wel en niet door de beugel kan rondom generatieve AI. Lees hier de volledige FTC-publicatie.

Geruststelling 2:
De Gartner Hype Cycle is met ons, de vermoeiden.

We zitten nu echt op de ‘Piek van Opgeblazen Verwachtingen’ volgens Gartners model ( Peak of Inflated Expectations, zie oranje pijl). Wat dat betekent? ‘Alle publiciteit rondom veel onvolwassen toepassingen produceert een aantal succesverhalen - vaak vergezeld van tientallen mislukkingen. Sommige bedrijven ondernemen actie, vele niet.’

De fase hierna? Het Dieptepunt van Ontgoocheling (Trough of Disillusionment): ‘de belangstelling neemt af naarmate experimenten en implementaties mislukken.’

Net zoals vogels deze AI-regen gewoon even afwachten dus.

Geruststelling 3:
‘Behoedzaam experimenteren’

Een Nederlandse hoofdredacteur vertelde me over hun onderzoek naar het intern toepassen van AI. Media blijken bewust bezig met het kritisch en nauwgezet uitproberen van AI en stellen zelf richtlijnen op. Wat mij opvalt is dat ze niet bang zijn voor AI en ook niet in jubelstemming. Nee, eerder bedachtzaam, onderzoekend en nieuwsgierig. Waar veel redacties zich eerder teveel lieten dicteren door de sociale netwerken en platforms, en er paniek was door de komst van allerlei nieuwe technologie, varen ze nu een meer missie-gedreven koers en handelen ze minder techno-centrisch. Een mogelijke oorzaak van die rust komt door het feit dat het commercieel gezien redelijk goed gaat met de meeste nieuwsbedrijven.

Voorbeeld 1: Wired
Het blad Wired heeft een aantal duidelijke regels opgesteld om het gebruik van generatieve AI voor beeld en tekst aan banden te leggen. Ook geven ze aan voor welk onderdeel van het creatieve proces AI-toepassingen wel nuttig kunnen zien. Zo zeggen ze: “We do not publish stories with text generated by AI,” en behandelen ze synthetische teksten net als Wikipedia of Google’s zoekresultaten:

Voorbeeld 2: Vlaamse Raad voor Journalistiek 

De Raad voor de Journalistiek in Vlaanderen heeft een nieuwe richtlijn over het gebruik van artificiële intelligentie (AI) in de journalistiek goedgekeurd:

Geruststelling 4: 
AI-eitjes spreiden over verschillende mandjes

Wanneer je geschreven teksten van GPT’s komen, je beelden van DALL-E en je transcripties gegenereerd zijn met Whisper, (al dan niet via software die hier door ‘gepowered’ is), dan gebruik je drie verschillende diensten van hetzelfde bedrijf: OpenAI.

Als je vindt dat Big Tech de regels op internet de laatste 15 jaar teveel bepaald heeft, maak je dan maar op voor Big AI … als we niet actief handelen. Want anders dan de naam doet vermoeden is OpenAI erg gesloten, zijn ze ondertussen erg groot, rijk (Microsoft stak onlangs miljarden in het bedrijf) en invloedrijk. Want met hun software bepalen ze vrijwel in hun eentje eenzijdig en teveel (AI-tools voor tekst, beeld, geluid) en te vaak (releases van GPT-2,-3 en -4 binnen een paar jaar tijd) de publieke perceptie rondom AI. Onthoudt daarom even dit gezicht van de chief executive officer van OpenAI

Om ons te behoeden voor een AI-monopolie van dit bedrijf (of andere speler), zijn er dan ook meerdere initiatieven die ons helpen bij het ontwerp van het ecosysteem:

1. De Raad van Europa is al ver gevorderd met Draft guidelines on the responsible implementation of AI in journalism (Full disclosure: ik ben hier commissielid van). Een ecosysteem van gezamenlijk verantwoorde AI-toepassingen ontwikkelen is daarbij belangrijk, zeker als het gaat om de kleinere, lokale of regionale nieuwsvoorziening die nu afhankelijk zijn van grote bedrijven of geen budget hebben om zelf AI-modellen te trainen of andere tools te ontwikkelen.
   

2. Mozilla.ai - Investing in trustworthy AI. Van de makers van de roemruchte Mozilla Firefox browser.
   

3. PAI’s Responsible Practices for Synthetic Media

   A Framework for Collective Action. Supporters van dit framework zijn o.a. Adobe, de BBC, OpenAI en TikTok.

Geruststelling 5:
AI-kunst wordt door mensen als inferieur gezien

Uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam blijkt dat kunstwerken gemaakt door AI als minder creatief beschouwd worden:

‘Het effect lijkt vooral op te treden bij mensen die creativiteit beschouwen als een essentieel onderdeel van het mens-zijn en als een uniek kenmerk dat mensen onderscheidt van andere soorten.

Deze bevinding lijkt te wijzen op de menselijke behoefte om een antropocentrisch wereldbeeld te behouden, nu dit onder druk komt te staan door recente AI ontwikkelingen.‘

Geruststelling 6: 
Scheppende professionals weren zich tegen Big AI.

Waar nieuwsmedia jarenlang vochten tegen Google om hun artikelen niet al weg te geven in de zoekresultaten, is het nieuwe gevecht er een met de makers van de Large Language Models. En niet alleen uitgevers hebben dit probleem; illustratoren, fotografen en grafisch ontwerpers vechten er ook al een tijdje tegen. En ook developers die hun zelfgeplaatste code op GitHub terug zien in AI-code generator Co-Pilot voegen zich bij de groep makers die niet kosteloos of ongevraagd wenst bij te dragen aan de generatieve software.

Middels zelf-gestelde regels (zie ook Geruststelling 1), petities, wetgeving en tools hopen ze het tij te keren of op zijn minst een eerlijker ecosysteem te creeeren. Een Nederlandse illustrator vermeldt op haar website:

‘Disclaimer: The copyrighted content generated by Eva Toorenent may not be used for training artificial intelligence or machine learning algorithms.’

Geruststelling 7: 
Data-arm of slecht digitaliseerbaar werk ontkomt aan AI-synthese.

Een slimme journalist zei afgelopen week tijdens een webinar over AI:

“AI's kunnen al bellen met een restaurant om een tafel te reserveren. De stap naar een AI die belt met een bron om feiten te checken is dan sneller gezet dan gedacht.”

Wat AI-toepassingen niet kunnen, zijn bepaalde mensen op straat aanspreken of belangrijke stukken in een kelder vinden waar geen bot, crawler of scraper komt (de stofzuigers die data van het web halen om de AI-modellen mee te trainen, red.).

Bestaat jouw werk voornamelijk uit niet-digitale zaken, dan hoeft je niet veel te vrezen. Datgene wat niet in de stofzuigers van Multimodal LLM’s als trainingsdata terechtkomt, kan ook niet goed door AI worden gegenereerd. ‘Kleine talen’ hebben dat. Of illustratoren die wetenschappelijke artikelen voorzien van visuele uitleg en figuren. Low-resource data noemen ze dat in jargon.

Gek genoeg ziet de computer scientist het als een probleem wanneer jij specifieke kennis hebt of een beroep uitoefent waar niet veel data van op het web staat. Zullen we afspreken dat jij en ik de AI-ontwikkelaars helpen om hun perspectief te verbreden?

✅ Dat was ‘m weer. Reden(en) genoeg (hoop ik) om met een gerust hart de AI-ontwikkelingen te volgen. Fijne zaterdag!

Ga: woensdag 5 april, 20.00u, Pakhuis de Zwijger, A’dam

Kom en praat met ons mee over de vraag:
What is the influence of Artificial Intelligence on our perception of imaging?

Probeer: journalistiek en AI toolbox

Een project van Hogeschool Utrecht, Wageningen University & Research, Universität Wienm Fontys Hogeschool, NOS, RTL Nieuws, Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid waar ik de afgelopen tijd aan heb meegewerkt:

Lees: Hoe journalistieke innovatie veranderde

Menno van de Bos beschrijft het veranderende denken en handelen rondom innovatie in de journalistiek, door de jaren heen:

Doneren kan nog altijd, 18 lezers gingen je al voor.

Deze nieuwsbrief schrijft zichzelf niet (en wil dat ook niet). Oftewel: dit kost tijd en geld. #schoorsteenroken #bijdebakker. Ben jij al een tijdje geabonneerd en/of wil je de brief extra waarderen? Doe mij dan het equivalent van een blikje cola zero cadeau: